Tüp Bebek Tedavisinin Aşamaları
Kadınlar normalde her ay bir yumurta oluştururlar.Bazı durumlarda ise; o ay için hiç yumurtlamamış olabilirler. Tüp bebek tedavisinde ise istenen, çok sayıda yumurtayı aynı anda elde etmektir. Bu amaçla yumurta geliştirici ilaçlar tedavide kullanılır. Bu ilaçların bir kısmı cilt altına uygulanırken bir kısmı da kas içine uygulanır
Tüp bebek tedavisinin kaç gün süreceği kişilere uygulanan yöntem ve aşamalara göre değişkenlik gösterir. Hangi protokolün ve ilaçların uygulanacağına kadının yaşı, kilosu, ultrason ve hormon sonuçlarına göre yumurtalık kapasitesine bakılarak karar verilir.
Yapılan işlemlerin aşamaları aşağıdaki gibidir:
1. Yumurtalıkların ilaçlarla uyarılması (stimülasyon ve takip)
2. Erkekten sperm örneği alınması ve IMSI ile iyi kalite spermlerin seçilmesi
3. Yumurtaların toplanması
4. Yumurtaların laboratuvar ortamında döllenmesi ve embriyoların geliştirilmesi
5. Oluşan embriyoların anne adayının rahmine tekrar geri yerleştirilmesi (embriyo transferi)
Tüp Bebek TEdavisi Özetlenecek Olursa
1. Kadına bazı ilaçlar verilerek o ay için yumurtalıklarında çok sayıda folikülün gelişmesi sağlanmaktadır (Stimülasyon ve Takip). Hangi tür stimülasyon uygulanacağına hastanın hormon değerlerine , yaşına ve geçmiş öyküsüne göre doktoru karar verir.
2. İlaçları kullandığı süre içinde belli aralıklarla kadına vajinal ultrason ve kan testleri (E2, Progesteron) yapılmaktadır. Bu şekilde, foliküllerin büyümesi takip edilmektedir. Ultrason takipleri sırasında foliküllerin çapları ölçülür. Yumurtalıklarda 18-20 mm üzerinde 2-3 adet folikül geliştiğinde çatlatma iğnesi ( Ovitrelle,pregnyl gibi..) yapılır.İğneden yaklaşık 35- 36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılmaktadır.
3. Yumurta Toplama İşlemi kısa süreli genel anestezi ( Sedasyon) ile yapılmaktadır. Bu nedenle tamamen AĞRISIZ bir işlemdir.Ultrason kontrolü altında yumurtalıklardaki foliküllere iğne ile girilerek her bir folikül içindeki sıvı boşaltılmaktadır. Her folikülden yumurta elde edilmeye çalışılmaktadır.Aspire edilen yumurtalar anında laboratuvara iletilir ve mikroskobun altında incelenmeye başlanır.
4. Laboratuvarda folikül sıvısı içindeki yumurtalar tespit edilir . Yumurta sayısı hastadan hastaya değişmektedir. İdeali hasta başına 10-12 olabilse de; sayı aralığı 1-40 arasında da olabilmektedir.Hiç yumurta toplanamaması durumu çok nadir görülebilir. Hasta işlemden birkaç saat sonra evine gidebilir.24 saat kadar evinde istirahat etmesi önerilir.
5. Aynı gün hastanın eşi mastürbasyon ile sperm verir. Sperm yıkama ve hazırlama işlemleri yapılır. Eğer erkekte Azoospermi ( ejekülatta sperm olmaması) durumu varsa erkekten PESA/MESA/TESE/TESA/MikroTESE yöntemleri ile doğrudan testis veya epidimden sperm elde edilir. Bu işlemler önceden yapıldığı takdirde sperm veya testis dokusu dondurularak saklanabilir. Önceden dondurulmuş sperm veya testis dokusu, yumurta toplama günü çözdürülerek ICSI için hazırlanır.
6. Sperm seçilmesi çok önemlidir. IMSI yöntemi ile en iyi kalite sperm seçimi yapılır. Özel bir iğne ile sperm, yumurtanın sitoplasmasına bırakılır ve sperm hücresinin yumurta hücresini döllemesiyle, anne karnında gelişen bebeğin temel taşı olan EMBRİYO oluşur.
7. ICSI işlemi tamamlandıktan sonra yumurtalar inkübatör denilen özel cihazların içine yerleştirilir. Kültür solüsyon mediaların içindeki özel sıvılar, embriyoların beslenmesi ve büyümesi için gerekli maddeleri içermektedir
8. Embriyo transferi gününe kadar 2-5 gün süreyle inkübatörde tutulan embriyolardan en kaliteli olanları anne adayının yaşına ve durumuna göre 1 ya da 2 tanesi rahim içine yerleştirilir. Transferin yapılış zamanını embriyonun sayı ve kalitesi belirler. Çoğunlukla 3 veya 5. Gün transferi tercih edilir. Özellikle yumurtalık kapasitesi iyi olan ve yeterli sayıda iyi kalitede embryosu olan hastalarda 5.gün transferi tercih edilir. Bu olgularda embryo transferi başına gebelik oranları %70 lere kadar çıkabilir.
9. Eğer geriye dondurulup saklanabilecek kalitede embriyo kalmış ise en gelişmiş yöntem olan vitrifikasyon yöntemi ile dondurulup saklanabilir.
10. Transfer sonrası progesteron ve östrojen kullanımı ( luteal destek ) ile olabilecek düşük riskleri azaltılır.
11. Yumurta toplama işleminden (OPU) itibaren 15 gün sonrasına denk gelecek günde kanda beta Hcg değeri bakılarak gebelik oluşup oluşmadığına bakılır.
12. Gebelik oluşmuş ise beta Hcg değerleri takip edilerek embronun nereye yerleştiği ve sayısı ultrasonografi ile tespit edilir.
13.Sağlıklı bir gebelik oluştuğundan emin olunur ve gebelik takipleri düzenlenir.